ÇOCUK VE YARATICILIK
Erken çocukluk döneminde çocuğun zihinsel, sosyal ve duygusal gelişiminin temelleri atılır.
0-3 yaşları çocukların beyin hücrelerinin en hızlı geliştiği dönemdir. Yapılan araştırmalar
göstermiştir ki küçük yaşta çocukların yaratıcılıkları çok yüksektir. Çocukların yaratıcılığını
olumsuz etkileyen en büyük faktör doğru cevabı bulma saplantısıdır.Yaratıcılık, özel problem
çözme,uyum sağlama,düşüncede esnekliği gerektirir.
Yaratıcılığın geliştirimesi: Çocukları birey olarak kabul etme
Özgür olmaya özendirme
Çocukların farklı düşüncelere,kültürlere,geleneklere ve deneyimlere sahip kişiler ile
görüşmesine olanak sağlama.Bu onlara bir konuda daha farklı düşünceler olabileceğini öğretecektir.
Yaratıcılık saat izlemez. Çocuklar belirli bir zaman dilimi ile sınırlandırılmadan aceleye gelmeden çalışabilmelidirler.
Çocuklar herhangi ödül yada değerlendirme beklemeden yada izlendiklerini bilmeden hareket ederlerse daha yaratıcı olurlar
Çocuklar oyuncaklarını kendi seçerlerse daha üretken şekilde kullanırlar.
ÇOCUK VE DİSİPLİN
Disiplin çocuk için çok önemli bir kavradır. Kendini güvende hissetmesini sağlar bunun için
yapılmasını gerekenler aslında basittir:
Genelden ziyade belli davranışla uğraşırsanız daha iyi sonu. Alırsınız örneğin:Dışarı oynamaya
çıkmadan önce kalemlerini toplamasını istediğinizi açıklayın.Çocuğu değil yaptığını övün.
Çocuğun yatağa gitmesini istediğinizde saati yen oyunu oynayın. Çocuklar yarışmayı severler.
Zaman tutup uyumaya çalışması işe yarayacaktır.Kötü yaptığı davranışları geçmişte bırakın.
Tekrar tekrar çocuğun önüne sunmayın. Çocuğunuza yaptığı hatayı hatırlatmak yalnıza ne
yapmamaları gerektiğinin örneğini oluşturur, ne yapılacağı hakkında bilgi vermez.
Disiplin Nasıl Uygulanır?
Kararlı bir disiplin anlayışı ile yetişen çocuk yavaş yavaş kendine hakim olmayı öğrenir.
Amacımız çocuğa kendi kendine karar verebilme yeteneğini kazandırmak birlikte sosyal
hayatta kendisinin dışında da bir takım haklara sahip insanların olduğunu kavratmaktır.Anne
babalar çocuğu cezalandırmak yerine başka seçenekler uygulayabilir. Her zaman çocuğa seçme
şansı verilmelidir. Ondan beklentilerinizi ve duygularınızı çocuğa söylemek gerekir.Daha sonra
hatasını nasıl telafi edeceğini gösterin.
Özel öğrenme güçlüğü, bir çocuğun zekası normal yada normalin üstünde olmasına rağmen
dinleme,düşünme,anlama,kendini ifade etme,okuma-yazma veya matematik becerilerinde
yaşıtlarına ve zekasına oranla düşük başarı göstermesidir.Çocuğun zihinsel yeteneği olmasına
rağmen akademik açıdan gerilik göstermesi, öğrenme güçlüğünün en çarpıcı özelliğidir.
Belirtileri:Dil gelişiminde gecikme, yetersiz motor gelişim, zayıf kavram gelişimi,bellek ve
dikkat problemi,okuma becerisi yaşıtlarından geridir,el yazısı okunaksızdır,bazı harfleri ters
yazar(b-d, m-n,2-5,d-t,g-y,ve-ev ),bazı harf yada heceleri atlar,dört işlemi yaparken
yavaştır,sayı kavramını anlamada güçlük çeker,ev ödevlerini almaz veya eksik alır,ders
çalışırken verimsizdir,sağ-sol karıştırır,organize olma becerisi düşüktür,yönü bulmada
zorlanır,sıraya koyma becerisi düşüktür,top yakalama-ip atlama gibi hareket ve oyunlarda
yaşıtlarına göre başarısızdır,sakardır.
EĞİTİMİ: İhtiyaç duyulan zorlandığı alana yönelik olarak becerilerinin geliştirilmesi sağlanır.
ÜSTÜN ZEKALI BİREY OLMA
Rekabet dünyada kendi alanlarında ülkelerine katkıda bulunacaklardır.Üstün zekalı bireyler
erken yaşta yönlendirildiklerinde gelişimleri yavaşlamaktadır.
Üstün zekalıların eğitimi için özel önlemler alınmadığında bir takım sakıncalar ortaya çıkar. İlk
akla gelen yeteneklerin eriyip gitmesidir.Farkında olmadan nice yetenekleri eritmişizdir.
Belkide halen okulumuzda,sınıfımızda da eritmeye devam
etmekteyiz(Özsoy,Özyürek,Eripek,1992).
GELİŞTİRİLEN EĞİTİM MODELLERİ:3 başlık altında toplanır.
1. HIZLANDIRMA: Okula erken başlama,birkaç sınıfı birleştirip konular üzerinde uzun süre durmama
2. GRUPLAMA:Özel çalışmalar,özel seminerler,alanlara göre gruplama,uygulamaları bulunmaktadır.
3. ZENGİNLEŞTİRME: Etkinlik çeşidini arttırma,konu ile ilgili derinlemesine bilgi verme,keşfetmeye yönelik aktiviteler,grup şeklinde eğitim,yaşlarının üstünde konu anlatımı farklı materyaller bulunmalıdır.
Üstün Zekalı Birey Özellikleri: aktif olmayı isterler,bilgi almada doymak bilmezler,herşey
hakkında derinliğine görüş kazanmaya çalışırlar,erken yaşta okurlar,çeşitli alanlarda sorumluluk
alabilirler,uzun vadeli amaçlara yönelirler,kolay ve sağlam öğrenirler.
Çocuğunuzun erken yaşta üstün yeteneğinin kaybolmaması için yapılacaklar:
ÇOCUK ASLINDA YALAN SÖYLEMEZ
Yalan söylemek insanın savunma mekanizmasıdır.Çocuklar yetişkinlere göre daha sık savunma mekanizması kullanır. Çocuğun yalana başvurması kendi özbenliğini ve içdünyasını koruma amaçlıdır.Çocuk korktuğu,kardeşini kıskandığı,travma sonrası özbenliğini koruma,çevrenin dikkatini çekme,anne-baba onayını alma,takdir edilmek için yalan söyler.Çocuk 7-8 yaşına kadar yalan söylediğini farkında değildir oyüzden olayı değiştirme davranışı olarak değerlendiriyoruz. Tabi bu davranış gözardı edilmemeli ve doğrular söylemesi teşvik edilmelidir bunun için de örnek olma çok önemlidir.
OYUN TERAPİSİ
Evdeki oyundan farkı,çocuğun gündelik hayatında karşılaştığı güçlükler,çatışmalar oyun terapi
seanlarında ortaya çıkar. Çocuğun duygularını terapist göslemleyebilir.
Oyun seansı konuşma dilidir. Oyu çocuğun bilişsel,duygusal,sosyal gelişimin yardımcı olur.
Oyun terapisi sayesinde kendini ifade etmeyi ,sorunlarıyla başetmeyi,olumsuz duygu
durumunun yerine nasıl olumlu duygu durumunun alabileceğini öğrenirler. İşbirliği
yapmayı,sorumluluk almayı,öfkesini doğru yönlendirmeyi,başkalarına saygı duymayı ,dikkatini
toplamayı,korkularını yenmeyi sağlar. 3-12 yaş arası çocuklara uygulanır.
Yaratıcı oyun: Çocukların önceden belirlenmiş metinlere yada kurallara bağlı olmaksızın
gelişim düzeylerine uygun,değişik şartlarda tek başlarına veya gruplar halinde kendi
koydukları kurallarla oynadıkları serbest oyundur(Oğuzkan,1981).
Oyun Terapisi Kimlere Uygulanır:
DİKKAT EKSİKLİĞİ
Kişinin dikkatini istemli olarak bir işleme,özellikle zihinsel uğraş gerektiren ve kişinin ilgi
alanının dışında olan konulara yöneltmekte güçlük çekmesidir.Aileler genellikle yakınmalarla
gelirler.Aklı başında değil,soruları okumadan cevaplıyor,dersin başına oturamıyor,ödevlerini
son ana bırakıyor,çok dağınık.
Bir bireyde dikkat becerileri iyiyse algılama,öğrenme,öğrendiklerini uygulamada iyidir.
Dikkatin üç bileşeni:uyanıklı,seçicilik,dikkatin denetimi.Bunlardan herhangi birinde
yetersizlik dikkatin bozuk olduğu anlamına gelir.Sahip olduğu zeka performansını ders
başarısına yansıtamaz. Bir sınavdan yüksek not alırken başka sınavdan düşük not alırlar.
Dikkat eksikliği belirtilerinin 7 yaşından önce başlamış olması gerekir.
Yapılması Önerilenler:Başladığı bir oyunu bitirip kaldırmadan başka bir oyuna geçmesine izin
vermemek,onunla birlikte oyuna katılmak,bir şey yapmasını yanına gidip söylemek,odasını
toplama günü-saati belirleme.
ÇOCUKTA YEME ALIŞKANLIKLARI
Yeme alışkanlığı çocuğun duygu durumuna,motor gelişimini,bireyselleşmesini oluşumuna yol
açar.2-3 yaşlarında yeme problemi daha sık meydana gelmektedir.Yemeği seçmeler,yemek
yerken dolaşmalar ve yemeği reddetmeler başlar.3-6 yaş arasında hep aynı yemekleri yemek
ister.6 yaşından sonra yeme problemi çözme güç hale gelir.
Yeme probleminde olası nedenler:Çocuğun ısrarla yemek istemediği yemekte
zorlanma,çocuğun ebeveyne başkaldırı olarak ortaya çıkması,yutma korkusunun olması,üzücü
yaşam olayları,yemek konusunun sürekli dile getirilmesi.
Yapılması Gerekenler:Yemeklerden hangisini ve ne kadar yiyeceğine kendisi karar
versin,pazarlıktan kaçının,yeni yiyecekten çok küçük porsiyonu çocuğunuzun sevdiğini
bildiğiniz bir yemeğin arkasından verin,market alışverişine beraber gidin,sofrayı hazırlamada
size yardım etmesine izin verin.
ERGENLİK DÖNEMİ SORUNLARI
Ergenin genel olarak duygularında istikrarsızlık vardır,ergen duygularını çok dolu ve coşkulu
yaşar,daha yoğun hayal kurar ve gerçekten zaman zaman uzaklaşır,zaman zaman yalnız kalmak
ister,yeni şeyler deneme merakı artmıştır,bu dönemde ergenin takdir edilme ihtiyacı vardır.
Ergenliğin başlangıcından sonlanışına kadar nasıl sorunlarıyla baş edeceği kişisel süreçtir. Bu
kişisellik kalıtım yolu ile getirdiği mirasından,içinde yaşanılan toplumun kültürel
değerleri,beslenme alışkanlıkları,aile tutumlarından kaynaklanır.
Yapılan çalışmalara göre ergenlerde de farklı kimlik statüsü olduğu bulunmuştur. Ergen
bağlanmış,kargaşalı,kararsız ve başarılı kimlik statüleri. Erken bağlanmış kimlik statüsündeki
ergenler bir karar alma sürecinden geçmemiş,kararları ebeveynleri tarafından alınan
ergenler,kargaşalı kimlik statüsündeki ergenler,mesleki rol belirleme ile ilgili kargaşaları
yok,kararsızlarsa kimlik krizi yaşıyorlar,kaygıları yüksek ve karar alma süreci uzun süre devam
ediyor.Başarılı kimlik statüsündekiler ise kimlik krizini atlatmış ve kimliğe bağlanmayı
gerçekleştirmiş ergenler.
ERGEN VE BAŞARI
Akademik başarı ergenin tüm yaşantısını etkileyen öncül bir kavramdır.Ergen başarısızlık
karşısında hayal kırıklığı,depresyon yaşayacaktır.
Yapılan araştırmalar göre yüksek akademik başarıya sahip olan ergenlerin daha toplumun
kurallarına uyum sağlayan bireyler olduğu saptanmıştır.
SINAV KAYGISI NEDENLERİ:
SINAV KAYGISIYLA BAŞETME:
Anne babalar her sorununu çözmenin kendi görevleri
olmadığını bilmeleri gerekir. Kaygının nedeni çaresizlik,kontrol duygusudur. Ebeveynler
çocuğu başkasıyla kıyaslamamalıdır. Olumlu yönlere vurgu yapılmalıdır. Sınav kaygısının
otorite ile çatışma olduğu da unutulmamalıdır.
İstanbul Çocuk Ergen Psikolojisi Pedagogları Psikologları Uzmanları Randevu Telefonu: 0544-724 36 50
•EVLİLİK (ÇİFT) DANIŞMANLIĞI *Eşler arası evlilik sorunları *İletişimsizlik *İlgisizlik *Ailelerle ilgili sorunlar *Sorumluluk almama *Fiziksel yada sözel şiddet *Evlilikte güç çatışması *Kişilik çatışması *Çocuk sahibi olamama *Eşler arası kıskançlık, öfke patlamaları •EVLİLİK ÖNCESİ DANIŞMANLIK *Eş modellerinin uyumu *Yaşam ve evlilik beklentilerinin uyumu *Kişilik uyumu *Kültürel ve cinsel uyumlar *Evliliğe hazırlık danışmanlığı •ALDATMA DANIŞMANLIĞI *Aldatma travması *Aldatma terapisi *Duygusal aldatma *Cinsel aldatma *Evli bir kadınla ilişki yaşama *Evli bir erkekle ilişki yaşama •İLİŞKİ DANIŞMANLIĞI *İlişki ile ilgili karar karar alma danışmanlığı *Sağlıklı ayrılma danışmanlığı *İlişkiden kopamama ve bağımlılık ilişkisini bitirme danışmanlığı, *İlişki bağımlılığı *İlişki bitimi sonrası yaşanan duygusal travma danışmanlığı *İlişkiyi koruma ve geliştirme danışmanlığı *İlişkiyi sürdürme /bitirme kararsızlığı •BOŞANMA DANIŞMANLIĞI *Boşanma karasızlığı *Boşanma travması *Ayrı yaşama, ayrılma *Boşanma sürecinde ve sonrasında çocuğa nasıl yaklaşılmalı. •EVLİLİKTE CİNSEL SORUNLAR *Vajinismus *Erken boşalama *Cinsel isteksizlik *Ereksiyon (sertleşme sorunları) *Orgazm olamama(anorgazmi) *Ağrılı cinsel ilişki(disporani) *Hiper seksüalite *Eşcinslik *Cinsel gelişim •AİLE DANIŞMANLIĞI *Anne baba olmaya hazırlık danışmanlığı *Doğum sonrası lausalık sendromu *Ergenlik bunalımı, *Evlat edinme *Çocuk istismarı, *Ergen ve çocukta duygusal sorunlar *Aile ergen-çocuk arasında iletişim sorunları *okul başarsızlığı *Sınav stersi ile başa çıkma *Okul fobisi *Çocukluk korkuları *Çocukta cinsel gelişim *Konuşma bozukluğu *Boşanma sürecinde ve boşanma sonrasında çocuğa yaklaşım *Uyum ve davranış sorunları çocuk odaklı aile danışmanlığı •BİREYSEL DANIŞMANLIK *Öfke kontrölü, *Kişisel gelişim *Stresle başa çıkma *Yaşam koçluğu, *Cinsel sorunlar cinsel travmalar *Duygusal travmalar *Duygusal sorunlar ve özgüven geliştir |