13/05/2016
İSTİFÇİLİK BOZUKLUĞU
İstifçilik Nedir?
İstifçilik, kişinin sahip olduklarını, gerçek değerine bakılmaksızın, ihtiyaç gerekçesiyle elden çıkarmakta zorlanması durumudur. İstifçilik, eşyaların yığınlar halinde biriktirdiği, hatta eşyaların varlığından dolayı ev içerisinde yürümekte güçlük çekilmesi şeklinde gözükebilmektedir. İstifçilik bozukluğu yalnızca eşyalarla sınırlı kalmayabilir. Bazı kişiler, onlarca hatta yüzlerce hayvanı da, kendi baktıkları hayvanların sağlığını tehdit edici koşullarda istifleyebilmektedirler.
İstifçilik bozukluğu olan kişiler, sahip olduklarını atmak düşüncesine karşı yoğun bir stres hissedebilir ve günlük işlerini yerine getirmekte zorluk yaşayabilir. Bu durum yalnızca kendileriyle sınırlı kalmayıp, beraber yaşadıkları kişiler ya da yakınları için de oldukça zorlayıcı olabilmektedir. Özellikle istifcilik bozukluğu olan bireylerin içinde yaşadıkları durumu bir problem olarak algılamamaları, tedaviye başvuruyu ve tedaviden alınacak faydayı azaltmaktadır.
Belirtileri
İstifçilik bozukluğu yaşayan kişiler duygusal, düşünsel ve davranışsal olarak rahatsızlıktan çeşitli şekillerde etkilenmektedirler.
Belirtiler arasında:
• Gerçek değerine bakılmaksızın sahip olunanları elden çıkarmada sürekli zorlanmak,
• Sahip olunanlara karşı ileri düzeyde bağlılık; başkaları tarafından dokunulmasına ya da ödünç alınmasına karşı tepki geliştirme,
• Yaşam alanlarını tıka basa doldurarak, kullanım amacından uzaklaştırmak.
• Yığınla gazete, dergi veya e-posta biriktirmek.
• Çöpü ancak ağzına kadar dolunca atmak.
• Günlük yapılması gereken işleri planlamakta, karar almakta zorlanmak ve işleri sürekli ertelemek.
• Utanç ve mahcubiyet duygularını yoğun bir şekilde hissetmek.
• Az sayıda bulunan ya da hiç olmayan sosyal etkileşim.
• Evin içinde boş kalan her alanı eşya yığınları ile doldurmak.
Bu rahatsızlıkla yaşayan bireyler;
• İlerleyen zamanlarda eşyaların onlar için gerekli olacağından ya da değerinin artacağından,
• Biriktirdiklerinden dolayı kendilerini daha güvende hissettiklerinden,
• Eşyaları güzel anıları ya da sevdiklerini hatırlatması gibi sebeplerle biriktirdiklerini ifade etmektedirler.
İstifleme ve Koleksiyon Farkı
İstifçilik bozukluğu yaşayan bireyler ile koleksiyonerler arasındaki farlılıkları anlamak tanı ve tedaviyi oluşturmada yardımcı olmaktadır.
İstifçilik Bozukluğu | Koleksiyon |
Sahip olunanları atmaktan veya elden çıkarmaktan kaçınma | Sahip olunanları koleksiyonunu geliştirmek adına elden çıkarma |
Farklı niteliklere sahip olan eşyaların aşırı miktarlarda ve düzensizce geniş bir alana yayılmış olması | Belli niteliklere sahip olan eşyaların düzenli ve kısıtlı miktarda olması |
Sahip olunan eşyalara karşı yüksek derecede sorumluluk ve duyarlılık hissi | Sahip olunan eşyalara karşı az düzeyde sorumluluk ve duyarlılık hissi |
Sahip olunanları atmakta ya da gözden çıkarmada her zaman güçlük yaşama | Sahip olunanları atmakta gözden çıkarmada ara sıra zorlanma |
Fiziksel boyutu oldukça büyük ve geniş istiflenmiş eşya yığınının olması | Fiziksel boyutuna bakıldığında belirli ve küçük alan kaplayan eşyaların olması |
Dağınık, karman çorman bir görüntünün olması | Düzenli bir görüntünün olması |
Duygusal stresin yoğun olması; utanç ya da aşağılanma gibi duyguların eşlik etmesi | Duygusal stresin düşük olması; keyif, memnuniyet ve gurur gibi duyguların eşlik etmesi |
Sosyal, ilişkisel ve işle alakalı konularda oldukça zorlanma | Sosyal, ilişkisel ve işle alakalı konularda az düzeyde zorlanma |
Sahip olunan eşyalarla alakalı diğer kişilerle ortak ilgi alanının bulunmaması | Koleksiyon yapan başka kişilerle ortak ilgi alanının bulunması |
Yaş ilerledikçe artma eğilimdedir | Yaş ilerledikçe azalma gösterir |
Eşyaların gerçek maliyetleri ile koleksiyonerlerin ve istifçilik bozukluğuna sahip olan kişilerin belirledikleri değer arasında belirgin bir fark olduğu gözükmektedir.
Tedavi
İstifçilik bozukluğunda, kişinin tedaviye olan motivasyonu ve problemin varlığını kabul etmesi büyük önem taşımaktadır. Tedavi süresince kişinin yargılanmadığı, kendisini rahat hissedebileceği ve istifleme davranışını devam ettiren etkenler tartışılacaktır. İstifçilik bozukluğu tedavi edilebilir bir sağlık sorunudur. Tedaviye erken başlanması ve düzenli aralıklarla takibinin sağlanması tedaviden alınan verimi artıracaktır.
Tedavide psikoterapi ve antidepresan ilaçlar belirtilerinin şiddetine, sıklığına ve süresine bağlı olarak beraber ya da ayrı ayrı kullanılmaktadır.
PROFESYONEL YAŞAM KOÇU, ÖĞRENCİ KOÇU ve EĞİTİM DANIŞMANI
SİNAN SEYFİ YETKİNER
0 535 022 21 13
0 533 373 81 23
sinanseyfiyetkiner@gmail.com
